มนุษย์ต่างดาว
มนุษย์ต่างดาว (
อังกฤษ:
alien)
เป็นสิ่งที่เชื่อว่าอาจมีอยู่จริงแต่ยังไม่มีข้อพิสูจน์
ลักษณะเป็นสิ่งมีชีวิต ที่อยู่นอกโลก ซึ่งในความคิดของคนส่วนใหญ่
มักจะวาดภาพ มนุษย์ต่างดาว ลักษณะคล้ายคนแต่ ตัวเขียว หัวโต ตาโต
เคยมาเยือนโลกโดยมากับ
จานบิน
สิ่งมีชีวิตนอกโลก (extraterrestrial life) (จากคำภาษา
ละติน:
extra ["เกินกว่า" หรือ "ไม่ใช่ของ"] และ terrestris ["อาศัยอยู่บนโลก, เป็นของโลก"]) ถูกกำหนดให้เป็น
ชีวิตที่ไม่ได้เกิดจาก
โลก
มันมักจะหมายถึง สิ่งมีชีวิตนอกโลก หรือเรียกเพียงว่า มนุษย์ต่างดาว
(หรือมนุษย์ต่างดาวในอวกาศเพื่อให้แตกต่างจากคำจำกัดความอื่น ๆ
ของมนุษย์ต่างภิภพหรือมนุษย์ต่างดาว)
รูปแบบชีวิตเหล่านี้ตามสมมติฐานของชีวิตช่วงระยะเริ่มจากสิ่งมีชีวิตจำพวก
แบคทีเรียขั้นพื้นฐานเหมือนสิ่งมีชีวิตที่เรียบง่ายไปไกลจนถึงขั้นที่มีความ
ซับซ้อนมากขึ้นเกินกว่าสิ่งมีชีวิตที่เรียกว่า
มนุษย์ ความเป็นไปได้ว่ายังอาจจะมี
ไวรัส (
viruses) ที่มีการดำรงชีวิตอยู่แบบสิ่งมีชีวิตนอกโลก (extraterrestrially) ได้รับการเสนอขึ้น การพัฒนาและการทดสอบสมมติฐานเกี่ยวกับชีวิตต่างดาวที่เป็นที่รู้จักกันในนามของวิชาที่เรียกว่า
"ชีววิทยานอกโลก" หรือ "ชีวดาราศาสตร์"
(
"exobiology" or "astrobiology")
แม้ว่าวิชาชีวดาราศาสตร์จะยังคงพิจารณาถึงชีวิตที่เกิดขึ้นที่เป็นขั้นพื้น
ฐานบนโลกที่ใช้ในบริบททางดาราศาสตร์อยู่ก็ตาม
นักวิทยาศาสตร์หลายคนคิดว่าชีวิตนอกโลกเป็นสิ่งที่มีความเป็นไปได้
แต่ก็ยังไม่มีหลักฐานโดยตรงในการดำรงอยู่ของมัน
นับตั้งแต่กลางศตวรรษที่ 20
ได้มีการค้นหาอย่างต่อเนื่องสำหรับสัญญาณของชีวิตนอกโลก,
จากวิทยุที่ใช้ในการตรวจจับสัญญาณต่างดาวที่มีความเป็นไปได้,
ไปจนถึงกล้องโทรทรรศน์ที่ใช้ในการค้นหา
ดาวเคราะห์นอกระบบที่มีศักยภาพเพียงพอสำหรับเป็นสถานที่เอื้ออาศัยสำหรับสภาพชีวิตที่อาจสามารถทำให้เกิดขึ้นได้
นอกจากนี้มันก็ยังมีบทบาทที่สำคัญต่องานเขียนทางด้านเกี่ยวกับ
นิยายวิทยาศาสตร์ (
science fiction)
อีกด้วย ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา, ผลงานทางด้านนิยายวิทยาศาสตร์,
โดยเฉพาะอย่างยิ่งการมีส่วนร่วมของฮอลลีวู้ด,
ได้ช่วยเพิ่มทวีความสนใจให้มากขึ้นของประชาชนในความเป็นไปได้เกี่ยวกับชีวิต
นอกโลก
บางส่วนสนับสนุนให้ใช้วิธีการเชิงรุกสำหรับในความพยายามและได้รับการติดต่อ
กับสิ่งมีชีวิตจากห้วงอวกาศ, ในขณะที่อีกบางส่วน
ยืนยันว่ามันก็อาจจะเป็นอันตรายต่อมนุษย์เราชาวโลกเราได้สำหรับในการที่จะ
กระตือรือร้นเรียกร้องความสนใจจากมนุษย์ต่างดาว ในอดีตที่ผ่านมา,
ความขัดแย้งกันระหว่างวัฒนธรรมที่เจริญและคนพื้นเมืองนั้นก็ยังไม่ได้เป็นไป
ด้วยดี
ภูมิหลัง
สิ่งมีชีวิตเอเลียน เช่น แบคทีเรีย
ได้รับการตั้งสมมติฐานขึ้นมาว่าจะมีอยู่ในระบบสุริยะและตลอดทั่วไปทั้งเอกภพ
สมมติฐานนี้ขึ้นอยู่กับ
ขนาดที่กว้างใหญ่ (vast size) และกฎทางกายภาพที่สอดคล้องกันของ
เอกภพที่สังเกตได้ จากการแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับข้อสันนิษฐานในเรื่องนี้ทำโดยนักวิทยาศาสตร์เช่น
คาร์ล เซแกน และ
สตีเฟน ฮอว์คิง, ก็ได้มีความเห็นพ้องกันว่าไม่น่าที่จะเป็นไปได้สำหรับการที่จะไม่มีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่ที่อื่นนอกเหนือจากโลก
ข้อโต้แย้งนี้ได้ถูกรวบรวมอยู่ใน
หลักการพื้นฐานโคเปอร์นิคัส (Copernican principle), ที่ระบุว่าโลกไม่ได้ครอบครองตำแหน่งอยู่อย่างโดดเดี่ยวในจักรวาล, และ
หลักความธรรมดาสามัญ (mediocrity principle) ซึ่งถือว่าไม่มีอะไรพิเศษเกี่ยวกับชีวิตบนโลก
คุณสมบัติทางเคมีของชีวิตอาจจะเพิ่งเริ่มเมื่อไม่นานมานี้หลังจากที่เกิด
บิ๊กแบงเมื่อประมาณ 13.8 พันล้านปีที่ผ่านมา,
ในช่วงยุคที่เริ่มมีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่เมื่อจักรวาลมีอายุได้เพียง 10 ถึง
17 ล้านปี
ชีวิตอาจจะปรากฏเกิดขึ้นมาได้อย่างเป็นอิสระในสถานที่หลายแห่งทั่วทั้ง
จักรวาล
หรือมิฉะนั้นชีวิตอาจก่อตัวขึ้นได้อย่างไม่บ่อยครั้งนักแล้วจึงได้แพร่
กระจายออกไปในระหว่างดาวเคราะห์ที่มี
ความสามารถอยู่อาศัยได้ของดาวเคราะห์
คือ
สภาพที่เหมาะสำหรับสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่ได้ผ่านวิธีการแบบแพนสเพอร์เมีย
(panspermia) หรือ เอ็กเซลแเจแนซิส (Exogenesis)
ซึ่งมีวิธีการที่มาจากสมมติฐานที่คล้าย ๆ กัน คือ
เป็นสมมติฐานที่ว่าชีวิตที่มีอยู่ทั่วทั้งจักรวาลนั้นได้ถูกแพร่กระจัด
กระจายไปสู่ห้วงอวกาศและดาวเคราะห์ต่าง ๆ โดย
อุกกาบาต,
ดาวเคราะห์น้อย,
ดาวหาง, และ
วัตถุทางดาราศาสตร์ขนาดเล็กกว่าดาวเคราะห์ (planetoids) ในกรณีใด ๆ โมเลกุลของ
สารประกอบอินทรีย์ที่ซับซ้อนที่จำเป็นสำหรับชีวิตอาจจะเกิดขึ้นใน
จานดาวเคราะห์ก่อนเกิดของเม็ด
ฝุ่นคอสมิคที่ล้อมรอบ
ดวงอาทิตย์ก่อนที่จะมีการก่อตัวขึ้นของโลกโดยที่ได้มี
การศึกษาโดยแบบจำลองทางคอมพิวเตอร์ ตามที่ได้อ้างอิงจากการศึกษาถึงสิ่งเหล่านี้, กระบวนการเดียวกันนี้ยังอาจเกิดขึ้นได้กับ
ดาวฤกษ์ดวงอื่น ๆ ที่มี
ดาวเคราะห์อยู่ในบริเวณโดยรอบ (โปรดดูเพิ่มเติมที่
โมเลกุลของสารประกอบอินทรีย์ต่างดาว (Extraterrestrial organic molecules)) สถานที่แนะนำที่ชีวิตอาจจะได้มีการพัฒนาขึ้น ได้แก่ ดาวเคราะห์เช่น
ดาวศุกร์,
ดาวอังคาร, ดวงจันทร์
ยูโรปาของ
ดาวพฤหัสบดี, ดวงจันทร์
ไททันและ
เอนเซลาดัสของ
ดาวเสาร์
ในเดือนพฤษภาคม ปี 2011, นักวิทยาศาสตร์นาซ่ารายงานว่าดวงจันทร์เอนเซลาดัส
"เป็นดาวเคราะห์น้องใหม่ที่มีแนวโน้มที่น่าสนใจที่มีสภาพที่เหมาะสมต่อการ
เป็นแหล่งที่เอื้ออิงอาศัยอยู่ได้สำหรับการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตที่มี
ความเป็นไปได้มากที่สุดนอกเหนือจากโลกของเราในระบบสุริยะเท่าที่เรารู้จัก
กันดีที่สุดในตอนนี้"
นับตั้งแต่ปี 1950 เป็นต้นมา นักวิทยาศาสตร์ได้มุ่งเสนอแนะส่งเสริมต่อแนวความคิดที่ว่า "
เขตอาศัยได้" (habitable zone) เป็นอาณาบริเวณที่ที่มีแนวโน้มมากที่สุดสำหรับสิ่งมีชีวิตที่อาจจะสามารถพบเจอได้